Bajes Dossier

Dit is 'm dus, voor het geval dat u hem tegen mocht komen: wethouder Daan Sanders aka 0020.

De discussie die gevoerd wordt op de Muurkrant van Zaanstad kunt u vinden in zip formaat op de archiefpagina's van deze site.

ZAAN BUSINESS haalt uit naar college en bajesplannen.

Onrust in de Bijlmerbajes; 'asielzoekers geen misdadigers'

Pagina groot Telegraaf artikel over de bajes (07-04-01)

Robert Lotman in "Eigenwijks" over de Bajes

Einde geloofwaardigheid college aangekondigd in de Moksee

Uitnodiging Moskee

Alleen Zilvermeeuwen bereid om te verhuizen voor komst bajes(maar wel ten koste van het 5-Hoekpark)

Achtersluispolderaars wisten ook van niks. BIA boos.

Algemene beschouwingen rond de 5-Hoek.

VK 230601

Steden: 5,3 miljard voor natuurbehoud

Van onze verslaggever

De dertig grootste steden willen dat het kabinet 5,3 miljard gulden reserveert voor de ontwikkeling van natuur en recreatiegebieden. Dat blijkt uit een vrijdag gepubliceerde verklaring van de gezamenlijke wethouders van Ruimtelijke Ordening en Groenbeheer van de betrokken gemeenten.

De claim van de wethouders wordt gesteund door Nederland Natuurlijk, een bondgenootschap van de ANWB, de Unie van Waterschappen en de Vereniging Natuurmonumenten.

Vertegenwoordigers van die organisaties waren gisteren aanwezig bij de bijeenkomst van wethouders in Amsterdam.

Volgens de gemeenten en Nederland Natuurlijk is de miljardenclaim gerechtvaardigd, omdat

het kabinet in de Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening heeft bepaald dat de bouw van nieuwe woningen en kantoren zoveel mogelijk binnen de bestaande steden moet worden geconcentreerd.

Om de kwaliteit van de leefomgeving op peil te houden, zullen volgens de steden veel nieuwe parken, natuur en recreatiegebieden moeten worden aangelegd. De wethouders hebben daartoe een lijst met 330 projecten opgesteld.

Volgens een woordvoerder van de gemeente Haarlem is het voor het eerst dat bouwers en groenbeheerders binnen het overheidsapparaat elkaar hebben gevonden in een gezamenlijk programma. 'De verkokering wordt eindelijk doorbroken. Niet alleen binnen de overheid, maar ook tussen grote maatschappelijke organisaties. Dat bewijst de samenwerking in Nederland Natuurlijk.'

moet volgens de steden worden betaald uit het zogenoemde ICES-potje. Dat is een fonds met aardgasbaten waaruit het kabinet belangrijke investeringen in de infrastructuur en de bebouwde omgeving betaalt.

Het geld is bedoeld voor een periode van tien jaar. Omdat de nieuwe ICES-gelden op zijn vroegst vanaf 2004 ter beschikking komen, willen de steden daarnaast dat het kabinet op korte termijn 500 miljoen gulden extra beschikbaar stelt voor groene projecten in en om de stad.

De steden gaan er vanuit dat zij daarover voor het eind van het jaar helderheid krijgen van de staatsecretarissen Remkes van Volkshuisvesting en Faber van Natuurbeheer.

Over pontveren, gevangenissen en schiereilanden

"Heen en weer, heen en weer', zong de virtuoze woordkunstenaar Drs. R enige decennia geleden. Hij vertolkte in dat lied de kenmerken van een pontveer. Als je een port net zo lang maakt als de breedte van het water waarover hij vaart, is het een brug. Dit schitterende lied, ten gehore gebracht door middel van de krakende stem van de doctorandus, schiet in de gedachten als je de nieuwste vondsten van de rijksoverheid in kaart brengt.

Halsstarrigheid kan mevrouw Netelenbos, minister van Verkeer en Waterstaat, niet ontzegd worden. Tegen beter weten in houdt zij vast aan door haar bedachte maatregelen, maar van tijd tot tijd moet ze toch bakzeil halen. Zo greep zij een nieuwe ontwikkeling op het gebied van heffingen op weggebruik in de spitstijd maar wat graag aan om het door haar te vuur en te zwaard verdedigde onmogelijke tolpoortenplan van tafel te halen. Vele belangenorganisaties haalden opgelucht adem. Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald. Nu heeft zij het oog laten vallen op een 'besparing'. De pontveren in Zaandam en Velsen moesten "s nachts uit de vaart. Alleen het veer bij Buitenhuizen bleef 24 uur varen. Besparing: een miljoen gulden per jaar. Dat lijkt een fors bedrag maar in het feite zijn het 'peanuts' natuurlijk. Zeker als je de extra kosten voor het bedrijfsleven in aanmerking neemt. Immers vrachtauto's met gevaarlijke stoffen moeten kilometers omrijden en in sommige gevallen door woonwijken crossen met alle vervelende situaties van dien. Bij calamiteiten worden ook de politie en brandweer gedwongen om ver om te rijden.

'Zo laten', vindt het bedrijfsleven

Bepaalde transporten voor Corus, de voormalige Hoogovens, die niet door de tunnel mogen, moeten via Buitenhuizen naar Velsen rijden. En ook landbouw en fietsverkeer zouden dan 's nachts niet meer via Zaandam en Velsen naar de overkant kunnen. Intussen is de ietwat eigengereide minister deels op haar schreden teruggekeerd. De bestaande ponten worden nu in haarvisievervangen door exemplaren, die geschikt zijn voor fietsverkeer en blijven 's nachts varen. Maar dat gaat het bedrijfsleven langs het Noordzeekanaal niet ver .genoeg. Men wil geen verandering, omdat daar teveel beperkingen aan kleven. De gemeenten denken aan een rechtzaak tegen het ministerie om de geplande maatregelen van tafel te krijgen, maar mevrouw Netelenbos denkt dat die geen kans maakt. Zij baseert zich op verdragen uit 1866 en 1867 die gesloten zijn bij het graven van het Noordzeekanaal. Daarin staat dat er goede verbindingen moeten blijven over het kanaal en zij vindt

dat die er in de nieuwe situatie ook zijn. Maar we spreken hier natuurlijk wel over wetgeving uit een periode waarin er nog nauwelijks gemotoriseerd verkeer was, laat staan transporten met gevaarlijke stoffen. En wat zijn goede verbindingen. Wat destijds goed was, hoeft het nu niet meer te zijn.

Geld in net Noordzeekanaal smijten?

De Kamer van Koophandel schreef een brief, dat er 'bovendien sprake is van kapitaalvernietiging omdat de autoveren recent nog zijn gerenoveerd en weer dertigjaar meekunnen'. Weggegooid geld dus. De nieuwe 'fietsponten' kosten ruim vier miljoen gulden en dit alles staat in schril contrast met de besparing van een miljoen. Mede namens een aantal bedrijven uit de regio en belangenorganisaties zoals Transport en Logistiek Nederland, EVO, Federatie Ondernemersverenigingen Noordzeekanaal en Belangenvereniging Achtersluispolder is deze brief gestuurd naar de Vaste Commissie Verkeer en Waterstaat van de Tweede Kamer met een opsomming van alle bezwaren die het bedrijfsleven heeft. En nu maar weer afwachten of de minister tot inkeer komt en het aloude adagio: 'ze dronken een glas en deden een plas en lieten alles zoals het was' in dit geval terecht zai hanteren. Hoe dan ook, ze heeft haar eigen dienst Rijkswaterstaat al twee keer tot de orde geroepen en nu we toch in gezegdes grossieren: 'driemaal is scheepsrecht' en ponten mag men toch ook tot schepen rekenen.

Hoe gaat de locale overheid om met belangen?

Maar niet alleen de rijksoverheid luistert niet altijd goed naar de achterban. Ook gemeentelijke overheden kunnen er wat van. Over Saendelft en de Forbo zullen we het niet meer hebben. Dat mag niet meer van wethouder Sanders van Zaanstad, zoals hij onlangs verzuchtte op een bijeenkomst van 'De Corner'. Maar actueel zijn natuurlijk wel de 'Bijimerbajes' en schiereiland 'De Hemmes'. Om met de eerste te beginnen. Niet alleen bewoners uit de Vijfhoek en Poelenburg zijn tegen. Zij haalden daarmee onlangs de pagina's van een wakkere ochtendkrant. Ook de bedrijven in de Achtersluispolder protesteerden. Ze waren niet ingelicht over de plannen en vrezen een negatieve uitstraling van hun nog te revitaliseren bedrijventerrein. De entree naar Zaandam zal warden gedomineerd door een gevangenis met hoge muren om de aanwezige 'cellisten' binnen te houden. Je zult maar moeten uitleggen aan bezoekers van je bedrijf, die nog niet weten waar je gevestigd bent, dat men 'bij de gevangenis linksaf moet' om je toko te bereiken. Dat klinkt niet lekker. Ook hier gaat de overheid in de jacht op geld voorbij aan belangen van de omgeving.

Leert men van de Bijlmerbajes?

En nu dreigt zoiets opnieuw bij de ontwikkeling van het schiereiland 'De Hemmes'. Deze vooruitstekende piek in de Zaan is volgens de gemeente bij uitstek geschikt voor woningbouw. Het is inderdaad een mooie locatie, maar wel omgeven door Industrie. Aan de overkant zitten onder meer Amylum, ZBB en Duijvis en aan de oostzijde van de Zaan heeft Gerkens een vestiging. En zoals directeur Naar van Gerkens in de laatste bijeenkomst van De Comer opmerkte: "Als je 's nachts een steeksleutel op een dekschuit laat vallen of wat stoom afblaast, schieten omwonenden meteen rechtop in hun bed van het lawaai". Met andere woorden, hij vreest boze reacties van buurtbewoners op lawaai en geuroverlast, die onlosmakelijk verbonden zijn in het soort Industrie dat naast een mogelijk woongebied gevestigd is. Wethouder Drost pareerde dit enigszins met: "We laten nog onderzoek doen door Ingenieursbureau Oranjewoud en we moeten alles nog eens goed afwegen", maar de heer Naar kon daarmee niet overtuigd worden. "Waarom eerst het bedrijfsleven de stuipen op het lijf jagen met woningbouwplannen en dan weer afzwakken", zo vroeg Naar zich af. Zouden de 'dollartekens' in de ogen van de Zaanse bestuurders een reden kunnen zijn? Gerkens vreest eenzelfde situatie voor haar vestiging in Wormer door geplande woningbouw aan de overkant van de Zaan in Wormerveer. Ook die woningen zullen last hebben van het bedrijf. Je zou kunnen zeggen, wie daar gaat wonen calculeert overlast in van de reeds aanwezige Industrie, maar aan Schiphol kunnen we zien dat het zo niet werkt. Klachten komen naar voren als bewoners door industriele activiteiten niet in de tuin kunnen zitten of hun ramen dicht moeten houden en het TVgeluid op maximum moeten zetten om naar het journaal te luisteren.

Lessen trekken

'In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst'. Elk beleggings of spaarfonds gebruikt deze slogan tegenwoordig om klanten te wijzen op de onzekerheid van morgen, Met een variant op die zegswijze zou je ten aanzien van het functioneren van de overheid, kunnen zeggen: "in het verleden gemaakte fouten bieden geen garantie dat het in de toekomst beter zal gaan'. Bedrijven moeten van hun fouten leren en de overheid ook. Als dat zou gebeuren zou 'geen' vervangen kunnen worden door 'wel'. Dat zou de relatie bedrijfslevenoverheid sterk verbeteren. Die les zou getrokken worden uit de fricties die er toch dikwijls zijn in de onderlinge verhouding, zowel door het bedrijfsleven, maar zeker ook door de overheid.

Bewaarder wil asielzoeker niet opsluiten

Personeel van de Bijimerbajes wil geen asielzoekers bewaken, die vastzitten in afwachting van een mogelijke uitzetting. De bewaarders hebben gewetensbezwaren en vinden het werk niet passen binnen hun taakomschrijving.

Sinds half maart zitten vreemdelingen vast in een van de torens van de Penitentiaire Inrichting Overamstel. Die vervangt het Grenshospitium op Schiphol. Als voorwaarde aan de vestiging in de Bijimerbajes werd gesteld dat de regels voor opsluiting van vreemdelingen zouden blijven gelden. Ook zouden penitentiair inrichtingswerkers (piw'ers) niet bij de asielzoekers worden ingezet. Dat gebeurt dus wel.

Regiobestuurder W. de Klein van vakbond AbvakaboFNV vindt dit 'volstrekt onaanvaardbaar'. Dat schrijft hij in een brief aan de algemeen directeur van de Penitentiaire Inrichtingen Amsterdam (PIA). De vakbond wil dat de PIA stopt met de inzet van bewakers voor andere taken dan waarvoor ze zijn opgeleid.

Veel bewaarders hebben moeite •met het vasthouden van vreemdelingen. 'Wij zijn opgeleid om te werken met zware criminelen', zegt een anonieme piw'er.

'Asielzoekers zijn mannen, vrouwen en kinderen die geen strafbare feiten hebben gepleegd. Ik vond het al niet kloppen dat een hospitium wovdt gevestisd u\ een Huis van Bewaring, maar nu maken ze het wel erg bont. Wij worden onder druk gezet om in te grijpen als er calamiteiten plaats

Voor het vasthouden van vreemdelingen gelden aparte eisen. Zo is er speciaal geschoold personeel nodig en mogen vreemdelingen en strafgevangenen onder geen beding gemengd worden geplaatst. Om verhuizing van het Grenshospitium van Schiphol naar de Bijimerbajes mogelijk te maken, moest een grondige verbouwing plaatsvinden. De opvang moest een eigen opgang krijgen, zodat het zelfstandige karakter, van het Grenshospitium behouden bleef.

Die verbouwing is voltooid, maar sinds drie weken worden piw'ers tijdens nachtdiensten ingezet in het Grenshospitium. Zij die uit gewetens of andere bezwaren protesteren tegen het werk met vreemdelingen moeten kiezen: alsnog akkoord gaan hiermee of overgeplaatst worden naar elders.

'De directie zegt dat zij onderzoekt of het juridisch wel is te onderbouwen', zegt een piw'er die anoniem wil blijven. 'Dat zouden ze toch vooraf moeten doen? Ik heb bewust gekozen voor de Bijimerbajes en heb plezier in mijn werk. Maar asielzoekers opsluiten, daar heb ik geen zin in.'

J. Van Huet, algemeen directeur van de PIA, is niet onder de indruk. 'Contact tussen piw'ers en vluchtelingen? Dat is een onzin verhaal van de heer De Klein. Al leen bij calamiteiten moeten piw'ers inspringen.' Volgens Van Huet is er weinig verschil tussen begeleiders van vreemdelingen en piw'ers. 'Er is een grote mate van uitwisselbaarheid tussen de twee functies. Ik schat dat zo'n vijftig procent van de werkzame vreemdelingenbegeleiders oorspronkelijk piw'er was.

In Zaanstad, onder de rook van Amsterdam, is grote commotie ontstaan over de verregaande plannen van het gemeentebestuur om hier de een van de grootste gevangenis van Nederland te bouwen. Amsterdam moet van zijn Bijimerbajes af, omdat de exploitatie-kosten de pan uitrijzen.

Partij van de Arbeid-topman Ruud Vreeman, burgemeester van Zaanstad, is een groot voorstander van de komst van het enorme complex. "Goed voor de werkgelegenheid", is een van zijn belangrijkste argumenten, maar het grootste deel van de bevolking vindt het een schande, dat er een park en een aantal sportvelden voor moeten worden opgeofferd bij de volkswijken Poelenburg en de Vijfhoek.

De nieuwe bajes wordt al spottend de Zithoek genoemd, maar tal van verontrusten bewoners dringen aan op een referendum om het tij alsnog te keren.

De voorlichtingscampagne van de gemeente Zaanstad om de nieuwe gevangenis, die de beruchte Bijimerbajes in Amsterdam moet vervangen, aan te prijzen strekte zich zelfs uit tot de grootste moskee van Nederland, de Sultan Ahmetmoskee in de wijk Poelenburg. Daar werd woensdag 21 maart met behulp van een tolk door het gemeentebestuur tekst en uitleg gegeven aan de Turkse gemeenschap, die in de wijken waar de gevangenis moet komen maar liefst veertig procent van de bevolking uitmaakt.

Het werd een rumoerige bijeenkomst vol incidenten, waarbij de imam van de moskee temidden van de Turkse voormannen van de wijk prominent op de eerste rij zat. Op de tweede rij zat een geboren en getogen Zaandammer, de 54 jarige Aart Molenaar, voorzitter van bewonersvereniging Platform Vijfhoek met zijn blocnootje in de aanslag.

Hij zwaaide voortdurend met zijn vinger in de lucht om het woord te /•ragen, maar hij werd volledig genegeerd. Aart, een oomzegger van de Legendarische miljonairs Kees en Klaas Molenaar, de oprichters van de 5redivisieclub AZ'67 en het eertijds befaamde winkelconcern Wastora, zegt:

"Die hengelmicrofoon kwam maar niet in mijn richting. Ik ben toen toch opgestaan en begon mijn vragen te stellen. Voorzitter Ton Brinkman van het ^DA riep: 'Nee, meneer Molenaar. Deze bijeenkomst is alleen voor Turkse mensen.' Ik probeerde hem nog duidelijk te maken, dat ik er was als voorzitter van het bewonersplatform, zodat ik duizenden Turken vertegenwoordiger, maar daar had hij geen boodschap aan. Brinkman zei:

'Wij kennen uw standpunt al.' Daarop heb ik mijn jas gepakt en ben demonstratief achter in de zaal gaan zitten. Moet je je voorstellen, dat een Turk tijdens een voorlichtingsavond van de gemeente voor Nederlanders, net als mij nu het woord wordt ontnomen. Dat zou een landelijke rel geven net ongetwijfeld aanklachten wegens discriminatie. De hele bijeenkomst was een bijzondere vertoning. Het leek wel Koot & Bie. Groot Juinen in Zaanstad, met wethouder Daan Sanders in de rol van Hekking."

Molenaar, die in de grote succesjaren van AZ'67 furore maakte als stadionspeaker van de club, staat niet alleen in zijn strijd tegen de komst van de supergevangenis. Leden van het bestuur van de moskee lieten aan de verantwoordelijke wethouders Daan Sanders en Rens Berkhout weten, dat zij al wekenlang dagelijks tien tot twintig personen op hun spreekuur krijgen, die allemaal tegen gevangenisplannen zijn. De imam van de moskee verduidelijkte: "Negentig procent van onze mensen is tegen."

Dat bleek ook wel toen J. van der Geest van de Rijksgebouwendienst een diapresentatie wilde houden om de positieve kanten van gevangeniscomplexen elders in het land onder de aandacht te brengen. Hij kon zijn projector weer onverrichterzake in pakken, want de aanwezige Turken begonnen massaal te roepen: "We willen geen gevangenis! Het is slecht voor het imago van onze buurten, want die staan er toch al niet zo best op."

De plannen over de nieuwe supergevangenis kwamen vorig jaar zomer als een donderslag bij heldere hemel naar buiten. De gemeente Amsterdam maakte toen bekend, dat de huidige Bijimerbajes, waar 700 gevangenen opgesloten zijn, te duur in de exploitatie is geworden en daarom in 2004 moet verdwijnen. Dat is een gevolg van de enorme stijging van de grondprijzen in Amsterdam zuidoost, waar prestigieuze gebouwen als paddestoelen uit de grond rijzen. Zo kwam al spoedig Zaandam in beeld, omdat de hoofdstad beweerde geen plaats meer te hebben om acht a negen hectare vrij te maken voor een nieuwe gevangenis.

Smoes

"De grootste smoes, die je kunt bedenken," zegt Lenie Vissers cynisch op. Zij is fractievoorzitter van de lokale partij Zaanse Onafhankelijke Groepering (ZOG), die zich fel tegen de plannen verzet. "Het gemeentebestuur wil de gevangenis neerzetten op een aantal sportvelden en gedeeltelijk in een park. Het laatste groen in de betrokken wijken. Het argument van Amsterdam slaat dus nergens op. Daar zijn meer parken dan in Zaanstad."

Net als Aart Molenaar vindt Lenie Vissers dat burgemeester Ruud Vreeman en zijn wethouder Daan Sanders, verantwoordelijke voor economische zaken, maar ook voor sportzaken, veel te snel toezeggingen hebben gedaan. "Ik zie het als politieke ego-tripperij," oordeelt zij keihard. "Vreeman en Sanders hebben maar een doel: ze willen Zaanstad op de kaart zetten, maar wel ter meerdere eer en glorie van zichzelf. Als belangrijkste argument wordt de werkgelegenheid naar voren geschoven. Het gaat om zo'n 800 arbeidsplaatsen. We weten inmiddels dat er in de Bijimerbajes in Amsterdam een verloop onder het personeel is van maar liefst twintig procent per jaar. Volgens Vreemam zou na vijf jaar het Amsterdamse personeel dat mee verhuisd volledig vervangen zijn door personeel uit de Zaanstreek. Ik vraag me dan af of wel zo blij moet zijn met banen, die kennelijk zo veel problemen opleveren. Ik heb daarom gevraagd of het niet beter was eerst de bevolking te raadplegen. Maar wethouder Sanders zei, dat het gemeentebestuur daar anders over dacht en de rest van de raad hield zijn mond maar."

Begin vorig jaar vierde Zaanstad zijn vijfentwintig jarig bestaan. In 1975 werd hier de grootste gemeentelijke herindeling na felle protesten doorgevoerd, waarbij Zaandam werd samengevoegd met de dorpen Koog aan de Zaan, Zaandijk, Wormerveer, Krommenie, Westzaan en Assendelft. Op slag werd de nieuwe gemeente in grootte de negende stad van Nederland. Het. ging om het oudste industriegebied ter wereld waar ooit honderden molens voor enorme economische bloei zorgden. Er kwamen bedrijven uit voort als Verkade, Bruynzeel, Honig, Wessanen & Laan, Cacao de Zaan, Duyvis, waarvan vele al in buitenlandse handen zijn overgegaan. En Zaandam is ook nogaltijd de trotse thuisbasis van de multinationale grootgrutter Albert Heyn. Maar nog steeds worstelt de negende stad van Nederland met dorpse verleden. De zeven.gemeentes hebben allemaal hun eigen karakter behouden, -naar het gemeentebestuur probeert al 25 jaar om van het oude Zaandam een echte stad te maken.

Aart Molenaar, voorzitter van het bewonersplatform, zegt: "De Zaanse Industrie is tot ver over de grenzen bekend. Ik vraag me af, waarom je de grootste bajes van Nederland nodig hebt om je stad op de kaart te zetten. noem mij maar eens een plaats waar een gevangenis een positieve naam tot gevolg heeft gehad. Als ik Veenhuizen zeg, denkt men aan 'drank', bij Breda aan 'de drie' en bij Haarlem aan de 'koepel'. Kortom Zaanstad komt op de kaart, maar niet op de manier zoals wij graag willen."

Aanzien

Alle tegenstanders vinden ook dat het nieuwe complex het aanzien van Zaandam ernstig zal verstoren. Het complex komt aan een van de grote t:toegangswegen tot de stad naar de Joop den Uylbrug met daarop het imposante beeld van Jan Wolkers 'De Kus'. Lenie Vissers zegt: "Maar over een paar jaar moet men eerst honderden meters langs een vijf meter hoge blinde muur, die de gevangenis omgeeft, rijden. Dat is niet alleen naargeestig, maar ook niet erg gastvrij."

Zaanstad heeft haast. De nieuwe bajes moet voor 2004 gebouwd zijn. " Maar met zijn grote bouwprojecten is het gemeentebestuur van de stad bepaald niet gelukkig. Zo ontaardde de bouw van de nieuwe uitbreidingswijk Saendelft, dichtbij de Forbo-fabrieken bij Krommenie en Assendelft, in het grootste bouwschandaal dat het land momenteel kent.

Alles wat mis kon gaan ging mis. De gemeente verloor een proces tegen Forbo en moest tientallen huizen, die al verkocht waren weer uit de plannen schrappen. Bovendien werd een toegangsbrug 30 centimeter te laag gebouwd en blijkt het diepriool in de wijk verkeerd aangelegd te zijn. De schadeclaims, waarover de gemeente nog steeds geheimoverleg voert, worden nu al geschat op 100 miljoen gulden.

De verantwoordelijke wethouder Margreet Horselenberg, zuster van de >ok veelbesproken minister Tineke Netelenbos, werd door een raadscommissie, die een diepgaand onderzoek instelde, keihard beschuldigd 'van liegen tegen het gemeentebestuur en de raad. De Groen Links-wethouder Ria. Geugjes trad naar aanleiding van dit rapport af uit, omdat zij zich doodschaamde dat zij Horselenberg steeds onvoorwaardelijke had verdedigd. 'Ik vind dit persoonlijk onverteerbaar. Ik kan het gevoel enorm besmet te zijn geraakt niet van mij afzetten," liet zij in een officiële verklaring weten.De rest van het gemeentebestuur bleef zitten.Tot ontsteltenis van talloze Zaankanters werd de publicatie van het vernietigende rapport opgehouden tot na de feestelijke afscheidsreceptie van Margreet Horselenberg, die onverwachts benoemd was tot burgemeester van Doetinchem. Als dank voor de bewezen diensten ontving zij een hoge koninklijke onderscheiding. En verontwaardiging wekte ook de afwezigheid van burgemeester Vreeman bij de aanbieding van het rapport: hij had geen tijd, want als lid van het bestuur van het NOC/NSF vertrok hij nog dezelfde dag naar de Olympische Spelen in Sydney, waar zijn aanwezigheid kennelijk meer gewenst was.

Het was trieste beeld van het Zaanse bestuur, dat al in de jaren twintig de eerste socialistische burgemeester van Nederland - Klaas ter Laan - aan het roer kreeg en sinds onveranderd een socialistisch bolwerk bleef. Het was een beeld van een plaats, die te groot is voor een dorp en nog te klein voor een grote stad.

Maar dat de komst van de nieuwe bajes onafwendbaar is, vrezen ook de tegenstanders van de plannen, want de college-partijen Partij van de Arbeid, WD en CDA staan achter de ideeën van het gemeentebestuur.

Referendum

Aart Molenaar: ,,Wij willen nu via een referendum toch nog proberen de sportvelden en het park te redden. We hebben 5000 handtekeningen nodig. Die hebben we binnen de kortste keren bij elkaar. Ma het blijft dan natuurlijk wel vraag of dat voldoende gewicht heeft, want men kan uitslag voor kennisgeving aannemen en vervolgens naast zich neerleggen."

De negatieve geluiden komen niet alleen uit de Zaanstreek, maar ook van politie en justitie in Amsterdam. Zij zijn bang, dat gevangenen die naar de rechtbank in Amsterdam moeten worden gebracht, door de eeuwige files voor de Coentunnel te laat voor de zittingen zullen komen. De voormalige hoofdofficier van justitie mr. J. Vrakking opperde al: "Het is misschien handig het gebouw van de rechtbank te voorzien van cellen/ waar verdachten kunnen overnachten." Maar in Zaanstad zelf richt de verontwaardiging van de bevolking zich vooral op het opofferen van een park en vier sportverenigingen voor de opvang van honderden boeven.

,,Het is de wereld op zijn kop",zegt Aart Molenaar, "Kamerlid Boris Dittrich van D66(, met wie ik veel contact over deze kwestie heb, liet mij via email weten, dat in Rotterdam na jarenlange strijd van buurtbewoners de bekende gevangenis Noordsingel gedeeltelijk zal worden afgebroken om plaats te maken voor een park. 'Het kan dus ook andersom, schreef Dittrich mij. Het gemeentebestuur in Zaanstad kan daar een voorbeeld aan nemen.

Vijfhoek nieuwe locatie voor gevangenis ("Eigenwijks" )

ZAANSTAD- De Bijlmer bajes wordt waarschijnlijk naar Zaanstad verplaats. Burgemeester en wethouder van Zaanstad vinden dat de Vijfhoek een geschikte plek is voor de Penitentiaire Inrichting Overamstel “de ´Bijlmerbajes”. De twee mogelijke plekken: het Vijfhoekpark en het sportveldenterrein. De Zaanse bevolking is hier op tegen. B&W gaan hun voorstel voorleggen aan de Gemeenteraad van Zaanstad en aan de Rijksgebouwendienst.

De Amsterdamse gevangenis dient uiterlijk in 2004 weg te zijn van haar huidige plek. De penitentiaire inrichting voldoet niet meer aan de eisen van efficiëntie en modern gevangenisbeheer. Er is relatief veel personeel nodig omdat in de tijd dat de Bijlmerbajes werd gebouwd de opvatting heerste dat de uitstraling open moest zijn. Daarbij is de grond waarop het gebouw staat veel geld waard. De Bijlmerbajes grenst aan het bedrijventerrein Amsterdam-Zuidoost waar veel vraag is naar kantoorgrond. De Rijksgebouwendienst vindt Zaanstad een goed alternatief. In eerste instantie dacht men aan het Hembrugterrein, dat al eigendom is van de Staat. Zaanstad wil die strategische locatie echter vrijhouden voor andere stedelijke ontwikkelingen. Daarom heeft Zaanstad naar alternatieve locaties gezocht. “Een gevangenis”, vindt R. Vreeman burgermeester van Zaanstad,” hoort niet in een weiland of op een industrieterrein. We denken aan een plek aan de rand van een woonwijk, in de buurt van de uitvalsweg naar Amsterdam. De burgemeester verwacht daarbij 'enig' verzet van buurtbewoners. Zij zullen in eerste instantie schrikken, maar de waarheid is dat ontsnappingspogingen zelden voorkomen. Bovendien hoeft een gevangenis tegenwoordig niet meer lelijk zijn.

Een groot aantal plekken in de gemeente zijn onderzocht en getoetst aan eisen van de RGD en aan eigen gemeentelijke plannen. Uiteindelijk kwam de Vijfhoek, meer specifiek: het gedeelte tussen de Thorbeckeweg en het industriegebied Achtersluispolder het beste uit de bus. De locatie in Zaandam-Zuid is gelegen aan een goede uitvalsweg richting Amsterdam en ligt qua afstand dichtbij de hoofdstad. Het gevangenisgebouw kan met de ´korte kant´ langs de weg komen te liggen en is goed ´in het groen´ in te passen, waardoor het de omgeving niet zal domineren. Volgens J.van de Geest van de Rijksgebouwendienst RGD wordt de gevangenis in Zaanstad-Zuid met een oppervlakte van ongeveer acht hectare een van de grootste in Nederland. Hij benadrukt dat de gevangenis in Zaanstad niet op de Bijlmerbajes gaat lijken. ,,Er komen korte looplijnen en toezicht vanuit centrale posten. Bewakers houden straks niet meer twaalf, maar honderd gevangenen in de gaten. Dat is veel efficiënter, waardoor de kosten voor de overheid omlaag gaan."

Bezwaar aan het vertrek van de gevangenis uit Amsterdam, zegt J.Van Huet gevangenisdirecteur. Is dat vanuit Zaanstad de rechtbank in de hoofdstad veel slechter bereikbaar dan vanuit de Bijlmer. De auto's met gevangenen komen vast te staan in de ochtendfile voor de Coentunnel.
Van Huet: 'Het is nu al moeilijk een gedetineerde 's ochtends op tijd op de rechtbank te krijgen. En als de eerste zitting uitloopt, gaat het de hele dag mis.' Een mogelijke oplossing, zegt Van Huet, is het zogeheten 'tele-verhoor'. Daarmee wordt al in het buitenland geëxperimenteerd. In een speciale kamer in de gevangenis beantwoorden een gevangene en zijn advocaat vragen van de rechter via een beeldtelefoon, zodat de verdachte niet op de zitting hoeft te verschijnen.

“De pogingen van Vreeman om Zaanstad ‘op de kaart’ te krijgen nemen inmiddels groteske vormen aan. De grootste bajes van Nederland in Zaanstad zal immers alleen maar een negatieve uitstraling tot gevolg hebben.”, Aldus Aart Molenaar, Voorzitter van Bewoners Vereniging Platform 5-hoek.Een lid van Zilvermeeuwen vertelt:” Als de Zilvermeeuwen weggaat dan kunnen ze snel bouwen. . Als de voetbalvelden naar de buitenkant van Zaanstad verplaatst worden zullen de clubs dood bloeien. De toeloop van de jeugd minder worden. Als de gemeente het heeft over verloedering van de jeugd moeten ze zo door gaan.

De meeste politieke partijen zijn van mening, dat het vijfhoekpark behouden dient te blijven, om vele redenen.
Tevens vinden ze de bouw van een gevangenis in Zaandam onbespreekbaar. De zogenaamde 600 tot 800 arbeidsplaatsen die zouden worden geschapen, zullen al ras worden opgevuld, daar het personeel van de bijlmerbajes naar verwachting mee zal "verhuizen" naar de nieuwe werkplek in Zaandam. Deze gemeente dient serieus te kijken, naar wat echt nodig is in Zaanstad, en dat is zeker GEEN gevangenis.” Het bouwen van een verzorgingshuis, waar nog ruim 700 mensen op een plek wachten, is meer op zijn plaats evenals sociale woningbouw. “ , volgens Harm Bosch voorzitter van de SP. Alleen de grote partijen zijn het met de wethouder eens. In middels hebben verschillende lokale partijen de handen in elkaar geslagen, en zijn de plannen om een referendum te houden ver gevorderd. Het zwaarste ‘wettige’ middel waarover de inwoners van Zaanstad kunnen beschikken

In maart jl viel er een tweetalige uitnodiging bij iedereen in de 5-Hoek en Poelenburg op de mat.

Of we maar naar de Moskee wilden komen, omdat er signalen waren gekomen dat ook de Zaankanters van Turkse afkomst duidelijk en bij voorkeur in hun eigen taal moesten worden ‘voorgelicht’ over de mogelijke komst van een gevangenis in Zaanstad. Aan “alle geïnteresseerden” stond er in de uitnodiging.

Als vertegenwoordiger (ik ben immers voorzitter van de bewonersvereniging in de 5-Hoek, en daar wonen honderden gezinnen die oorspronkelijk uit Turkije komen) van mijn wijk ging ik dus naar de Moskee.

Voorzitter die avond was Ton Brinkman, (CDA) zelf al decennia lang woonachtig in Poelenburg, en voornamelijk bekend omdat hij de man is die ons kabelnetwerk zonder goede voorwaarden verkwanseld heeft. De start (20 uur) was al slordig gepland omdat het laatste avondgebed nog moest plaats vinden (20.35) zodat velen te laat kwamen. Ook getuigde die slordige aanvang niet echt van respect voor de religieuze Turken.

Na de openingswoorden –die inmiddels bij de meeste van ons bekend zijn - door Daan Sanders begonnen de ongeveer 40 aanwezigen in rap tempo vragen te stellen, die door de aanwezige tolk vertaald werden, net zo als de antwoorden natuurlijk. Concrete antwoorden konden, want dat weten we, nauwelijks gegeven worden, zodat op directe vragen zoals “is er als iets besloten?” geen enkel duidelijk antwoord kwam.

Omdat die antwoorden bewust vaag gehouden werden ben ik opgestaan om een duidelijke vraag te formuleren, zodat er een duidelijk antwoord uit moest komen.

CDAer Brinkman (die ‘D’ moet voor ‘Democratie’ staan) sloeg mij echter over, en ook de man met de microfoonhengel bleef angstvallig uit mijn buurt. Uiteraard protesteerde ik tegen de gang van zaken en kreeg bijval van andere aanwezigen. Brinkman zij dat de avond voor Turken was, en na nog meer protesten uit de zaal zei hij dat ik ‘later’ aan de beurt zou komen. Ik had echter geen vertrouwen meer in de gang van zaken en ben achter in de zaal gaan staan, nadat ik had proberen duidelijk te maken dat ik namens een paar honderd Turkse gezinnen sprak, en hoe ik dacht over het ‘democratische niveau’ achter de tafel. Even later stelde Brinkman zelfs dat ‘ de mening van de heer Molenaar al bekend was’. Achter de tafel wel, ja en bij de meerderheid van de aanwezigen ook, maar dat is toch geen reden om mij het spreken te beletten op een dergelijke bijeenkomst? Wij weten ook allemaal dat het CDA in het college slechts een simpele bijwagen van de PvdA is dat alleen maar napraat wat de die partij voorkauwt, maar daarom laten we Brinkman toch evengoed af en toe wat onzin brabbelen…

Een van de hoogtepunten van de avond was de ‘reprimande’ die de Imam (zoals jullie weten de belangrijkste woordvoerder van de Zaans-Turkse gemeenschap) uitdeelde aan de heren achter de tafel. Ook vertelde hij Sanders dat 90% van de Turkse gemeenschap TEGEN de komst van een gevangenis is op de plaats die dit college(?) uitgekozen heeft.

Enkele weken geleden heeft burgemeester R. Vreeman in een persconferentie laten weten dat het college van B&W de Vijfhoekstrook als mogelijke nieuwe locatie ziet voor de penitentiaire inrichting Overamstel ('Bijlmerbajes'). Welke plek exact, is nog onderwerp van nader studie en overleg. Het kan het Vijfhoekpark zijn of het terrein van de sportvelden van sportpark Poelenburg.

Burgemeester en wethouders gaan het voorstel voorleggen aan de Gemeenteraad van Zaanstad en aan het ministerie van Justitie en de Rijksgebouwendienst. Justitie en de Rijksgebouwendienst hebben laten weten dat de locatie Vijfhoekstrook in principe geschikt is om er een gevangenis te bouwen. Het gebouw zal worden ontworpen door een gerenommeerde architect en er komt veel aandacht voor de inpassing in de omgeving. De bekende torenstructuur van de huidige 'Bijlmerbajes' wordt in ieder geval verlaten.

De raadscommissie Economische en Sociale zaken van de gemeente heeft het voorstel op donderdag 8 februari besproken. Op woensdag 14 februari vond een informatieavond plaats voor alle geïnteresseerden. Op deze avond zijn we door verschillende aanwezigen erop gewezen dat er in de wijken Poelenburg en de Vijfhoek een grote groep Turkssprekenden woont. Ze drongen aan om alsnog een informatiebijeenkomst voor deze groep te organiseren.

We willen uiteraard ook graag met de Turkssprekende buurtbewoners spreken over de plannen. Daarom organiseren we een Turkstalige informatieavond voor alle geïnteresseerden. De bijeenkomst vindt plaats op woensdag 21 maart aanstaande, vanaf 20.00 uur in de Moskee Sultan Ahmet, Poelenburg 156 te Zaandam. Ik wil u hier graag voor uitnodigen. Er zullen ook vertegenwoordigers van de Rijksgebouwendienst en van het Gevangeniswezen aanwezig zijn om uitgebreide toelichtingen te geven en om vragen te beantwoorden. Uiteraard is er ruimte voor discussie. Tijdens de bijeenkomst is er een tolk van het Tolkencentrum Noord Holland aanwezig om informatie en reacties te vertalen. Graag tot ziens op 21 maart.

Alleen Zilvermeeuwen bereid om te verhuizen

ZAANDAM - Tijdens een gesprek tussen wethouder Daan Sanders van sportzaken en de bewoners van sportpark Poelenburg in Zaandam bleek dat alleen voetbalclub Zilvermeeuwen te porren is voor een verhuizing, als deze clubs moeten wijken voor een gevangenis.
Dat laatste is nog niet zeker. Momenteel wordt onderzocht welke locatie het meest geschikt is voor een gevangenis. De verwachting is dat dit onderzoek nog drie maanden duurt en dat dan een keuze gemaakt wordt uit het Vijfhoekpark en sportpark Poelenburg.
Als voor sportpark Poelenburg als locatie voor een gevangenis wordt gekozen, wil Sanders zich hardmaken om alle bewoners van dit sportpark onder te brengen op een nieuw sportpark in het Vijfhoekpark.
Tijdens een bijeenkomst met de betrokken clubs bleek dat ze, uitgezonderd Zilvermeeuwen, niet staan te popelen om te verkassen. Korfbalclub Zaandam Zuid is fel tegen, omdat bij deze club net alles is opgeknapt. De voetbalclubs Zaan'90 en BPV
denken er net zo over. Tennisclub Zaanstad Zuid, dat beschikt over mooie kunststofbanen en een onlangs nieuw gebouwd clubhuis, ziet een verhuizing eveneens niet zitten.
Zilvermeeuwen is als enige wel enthousiast. Voorzitter Rob de Boer: "Als we moeten verhuizen krijgen we een mooi nieuw sportpark. Wat we nu hebben is oude troep. We moeten de sentimenten van de werkers, dat ze er zoveel spijkers in hebben geslagen, overboord zetten. Zo zijn de kozijnen van het clubhuis en de vloer van de sporthal aan vervanging toe. Maar nogmaals, we moeten eerst afwachten waar de gevangenis komt."
Cees van Oostenbrugge, woordvoerder van tennisvereniging Zaanstad Zuid, vindt dat de clubs weinig wijzer zijn geworden van het gesprek. "De wethouder heeft ons niets verteld wat we nog niet wisten. Onze belangrijkste vraag was wat er moet gebeuren als de gevangenis op ons sportpark komt en het nieuwe sportcomplex nog niet klaar is. Waar moeten wij in de tussentijd dan heen? Dat kon Sanders ons echter niet vertellen", aldus Van Oostenbrugge.

De eerste berichten over de bijeenkomst van de verantwoordelijke wethouder 'bajeszaken' en de Ondernemersvereniging BIA Achtersluispolder sijpelen naar buiten. Een flink aantal ondernemers waren geschokt door de mededelingen van Sanders, maar vooral de manier waarop dit gebeurde was voor velen storend en getuigde volgens onze zegsman van bestuurlijke arrogantie.

De BIA, die al zes jaar onderhandeld met de gemeente over de renovatie van het industriegebied, waar vooral klachten zijn over localisering en infrastructuur, lijkt in meerderheid tegen de plannen van het college om een bajes te bouwen op de plaats van het 5-Hoekpark of de sportvelden.

ZAANSTAD - Een referendum bedreigt de komst van een gevangenis in Zaandam. Door een volksraadpleging ontstaat vertraging, terwijl een snelle bouw een voorwaarde is voor verhuizing uit Amsterdam. De gemeenteraad van Zaanstad bleek gisteren de gevangenis niet in het Vijfhoekpark te willen, maar omdat er geen alternatieven zijn keuren de coalitiepartijen de plek toch goed.

De beoogde plek voor de gevangenis zit het plan behoorlijk dwars. Politiek en omwonenden willen De Zithoek, zoals de gevangenis wordt genoemd, eigenlijk niet in het Vijfhoekpark of ernaast op sportpark Poelenburg.

Voorzitter A. Molenaar van bewonersplatform Vijf hoek kondigde daarom gisteren aan handtekeningen te verzamelen voor een volksraadpleging. In eerste instantie zijn daar 500 handtekeningen voor nodig.

Later moeten nog eens 5000 kiesgerechtigden tekenen. Pas als de uitslag van het referendum bekend is kan de gemeenteraad over de gevangenis besluiten. Molenaar is een fel tegenstander van de bajes. Zijn referendum moet vooral de plek afwijzen, zei hij. De eerste stappen zegt Molenaar al te hebben ondernomen. De ZOG en D66 ondersteunen het referendum.

Zoals het er nu uitziet komt de bajes toch in De Vijfhoek. Bij voorkeur hebben raad en B en W De Zithoek in de Westzaner-polder of in de Achtersluispol-der, maar de Rijksgebouwendienst (RGD) wil dat niet.

Voor de oppositie reden genoeg om nee te zeggen tegen de gevangenis. Zo niet voor de PvdA, WD en het CDA.

Velen namen het de Rijksgebouwendienst kwalijk dat zij de gevangenis niet wil hebben waar Zaanstad De Zithoek het liefste ziet. "Het is betreurenswaardig dat de RGD zo star is", ,zei PvdA'er I. Yigit. PvdA'er Stuurman wees erop dat in literatuur over ecologie het Vijfhoekpark als voorbeeld wordt gebruikt.

Wethouder D. Sanders l€ alle weerstand tegen de gevangenis in De Vijfhoek niet te begrijpen. Volgens hem is er jaren geleden, wegens bezuinigingen een hek om het Vijfhoekpark gezet.

"We hebben vervolgens Schotse hooglanders in het park laten grazen en nu is het ineens een ecologisch park," dus Sanders.

ZAANSTAD - De voorkeur van de gemeente Zaanstad om een gevangenis in het Vijfhoekpark in Zaandam te bouwen strookt niet met een eerdere uitspraak. In een commissievergadering vorig jaar heeft de gemeente gezegd dat het Vijfhoekpark niet bebouwd zou worden. Wethouder D. Sanders ontkende dit gisteren.

Raadslid C. van den Berg (GroenLinks) reageerde furieus op de ontkenning van Sanders. Van den Berg stelde de bebouwing van het Vijfhoekpark aan de orde tijdens een vergadering vorig jaar november over het opknappen van de Achtersluis-polder. Het Vijfhoekpark was in een kaartje van de Achtersluis-polder ingetekend. Van den Berg zei toen het gebied Achter-sluispolder niet te willen uitbreiden met het Vijfhoekpark. In het bijzijn van wethouder D. Sanders antwoordde beleidsambtenaar I. Grondstra dat 'het niet wil zeggen dat het gebied bebouwd gaat worden'. Van den Berg zei toen: "We houden vast aan de formele Achter-sluispolder."

GroenLinks en ZOG reageerden gisteren gepikeerd op de mededeling van Sanders dat hij tijdens de vergadering in november niet had gezegd dat het Vijfhoekpark onbebouwd zou blijven. De twee fracties gaan uitzoeken wat er precies is gezegd tijdens 'die vergadering. De onderhandelingen over de komst van de gevangenis zijn in juni begonnen.

In de door de gemeentaraad goedgekeurde notulen van de betreffende vergadering is de uitspraak niet terug te vinden. Daarin staat slechts vermeld dat Van den Berg 'het plangebied (Achtersluispolder) te groot acht' en dat ambtenaar Grondstra toelicht 'dat het gebied ruim omschreven is omdat ook de omgeving van de Achtersluispolder van belang is'.

Burgemeester en wethouders achten het Vijfhoekpark of het naastgelegen sportpark als meest geschikte locatie voor de gevangenis. De Zithoek moet in 2004 de Amsterdamse Bijlmer-bajes vervangen. Liever had het college, net als de raad, de gevangenis in de Westzanerpolder, maar dit wil de Rijksgebouwendienst niet. Die dienst wil De Zithoek eigenlijk op het Hembrugterrein, maar dat wil Zaanstad weer niet. De Vijf-hoek is een compromis dat voor de Rijksgebouwendienst en de coalitie in de gemeenteraad acceptabel is. Voor de rest is het niet bespreekbaar.

CDA'er A. Brinkman wil onderzocht zien of Kalverhoek en Jagersveld toch geschikt zijn. Rosa en GroenLinks zijn niet zozeer tegen de gevangenis maar tegen het grenshospitium dat bij de'gevangenis komt. Van den Berg (GroenLinks): "We zijn er tegen dat asielzoekers worden opgesloten." ZOG is als enige helemaal tegen de gevangenis. Het Hembrugterrein vindt alleen E. Boerma (Chris-tenUnie) een onderzoek waard. Hij denkt dat een gevangenis in het noorden van het Hembrugterrein minder kwaad kan dan in het Vijfhoekpark. Onderzoek moet uitwijzen of De Zithoek in plaats van de sportvelden of het park komt.

ZAANSTAD - Politici die niet meer uit hun woorden kwamen, een verontwaardigd publiek en pittige discussies. De Zaanse gevangenisperikelen brachten gisteren tijdens de raadscommissievergadering veel spanningen met zich mee. Naarmate de tijd vorderde groeide het wantrouwen jegens de politiek.

'Een onbezonnen vooropgezet plan van Sanders en Vreeman', de boodschap naar de wethouder van grondzaken en de burgemeester van Zaanstad is duidelijk. De beschuldigingen aan het adres van de aanwezige Sanders deden hem bijna zijn kalmte verliezen. Met zijn armen stijf over elkaar en na een korte adempauze tijdens een confrontatie met het ZOG zei hij 'zich voor deze keer te beheersen'. Wat een cynische lach veroorzaakte in het publiek.

Zacht geroezemoes sloeg later om in luidruchtige ontstemdheid toen Sanders zijn aanval opende op een eerder betoog van Aart Molenaar van het bewonersplatform Vijfhoek. Na tien minuten kon de ongeduldige Molenaar hierop zijn mening uiten. "Hoe is het in vredesnaam mogelijk dat de Zaanse bevolking zo gekleineerd wordt door de politiek." Met luid applaus werd de inspreker door zijn 'medelotgenoten' onthaald. Elk antibajespleidooi kon rekenen op ondersteunend handgeklap.

Met grote aanmoedigingen van het publiek maakte ZOG-fractievoorzitter L. Vissers-Koopman haar complottheorie bekend. De verkoop van de grond waar nu de Bijlmerbajes ligt zal Amsterdam genoeg geld opbrengen en Zaanstad zal daar waarschijnlijk zijn vruchten van meepikken. Haar redenering klonk sommigen als muziek in de oren. Sanders maakte met deze theorie al Snel korte metten. "Als er werkelijk geld te halen valt zal ik nog eens met Amsterdam praten. We kunnen met zo'n opbrengst een hoop mooie dingen doen in Zaanstad," zei hij lachend.

Bij de uitleg van de in Assendelft wonende Sanders waarom er in zijn dorp en in Krommenie geen onderzoek gedaan is naar een locatie voor de Zaanse bajes klonk al snel de kreet 'niet in zijn achtertuin' uit de andere kant van de raadzaal. Sanders zei dat een gevangenis niet bij een dorp hoort. Het grootste gevangeniscomplex in Nederland staat in het 25.000 inwoners tellende Vught. Vanaf dat moment werd de wethouder met regelmaat als 'boer, slappeling en schoft' bestempeld door de mensen die hun tuin ook bajes-vrij willen houden. Tegen het einde van de bijeenkomst sloeg de teleurstelling bij de antiba-jesklanten toe. Referendum of niet, 'de politiek zal het bij de besluitvorming toch wel naast zich neer leggen.' Voor een aantal Vijfhoekbewoners is het kwaad al geschied.

lijk bezwaar te maken tegen het houden van een volksraadpleging. Het besluit over de komst van een gevangenis of asielzoekerscentrum is volgens hem een zaak van bestuurlijke lef. Sanders: "Bestuurders mogen zich niet onttrekken aan deze maatschappelijke verantwoordelijkheid."

Op de raadsleden van de lokale partij na, erkennen alle gemeenteraadsleden dat de nieuwe gevangenis in Zaanstad moet komen. Ze verlangen echter nog onderzoek naar alternatieve bouwplaatsen.

De Zaanse politiek heeft veel twijfels over de komst van de Amsterdamse Bijlmerbajes naar Zaanstad. Bovendien vinden talloze omwonenden dat ze bij het besluit buitenspel gezet zijn. Verschillende inwoners en de plaatselijke partij ZOG bekijken de mogelijkheid van een referendum over de kwestie die in de stad erg gevoelig ligt. De voorgestelde locatie Vijfhoekpark stuit op veel verzet. Bijna alle politieke partijen geven de voorkeur aan de Westzanerpolder, die voor het rijk onbespreekbaar is.

De Amsterdamse gevangenis moet wegens ruimtegebrek voor 2004 verhuizen. De Rijksgebouwendienst heeft haar oog laten vallen op Zaanstad. Het gemeentebestuur maakt zich sterk voor het binnenhalen van het complex van 500 cellen, omdat de gevangenis een groot aantal banen oplevert.

Omwonenden van Vijfhoekpark willen dat de gevangenis in een buitengebied komt, terwijl het Zaanse college de inrichting een typisch stedelijke voorziening vindt, die bij de bebouwing moet aansluiten. Insprekers maakten gistermiddag bezwaar tegen verlies van woongenot en het ontbreken van invloed van bewoners op de locatiekeuze. Directe betrokkenen bij de omstreden locatie uitten zich soms extreem emotioneel. Wethouder D. Sanders (Ruim- ruimtelijke Ordening) zei persoon-bezwaar te maken tegen het houden van een volksraadpleging. Het besluit over de komst van een gevangenis of asielzoekerscentrum is volgens hem een zaak van bestuurlijke lef. Sanders: "Bestuurders mogen zich niet onttrekken aan deze maatschappelijke verantwoordelijkheid ".

Op de raadsleden van de lokale partij na, erkennen alle gemeenteraadsleden dat de nieuwe gevangenis in Zaanstad moet komen. Ze verlangen echter nog onderzoek naar alternatieve bouwplaatsen

Raadscommissie aanfluiting voor democratie

De gezamenlijke commissievergadering economische zaken/betonstort is uitgelopen op een voorspelbaar eindproduct. De coalitiepartners hadden geen enkele consideratie met de oppositie, insprekende burgers en belangengroeperingen. Het was duidelijk dat de 'fractiezwepen' weer geknald hebben om deze coalitie in het zadel te houden.

Dit kuddegedrag was vooral duidelijk merbaar bij het verwarde betoog van een CDA senaror die klaarblijkelijk niet 'ingelezen' was. Het kan ook zijn dat er iets mis is met het 'korte geheugen' van de man.

Voorzitter, leden van deze commissie, dames en heren van de pers en mede lotgenoten,

De protesten tegen het onzalige bajesplan in zijn huidige profiel bestaan in twee vormen, een puur emotionele en een rationele. Ik zal me beperken tot de rationele variant.

Opvallend.

Wat bij de chronologische volgorde van de feiten opvalt is dat in de eerste plaats het vakbond stokpaardje “werkgelegenheid” van stal gehaald wordt. Een loffelijk streven, maar als bewoners van de Zaanstreek zien we graag een ander soort werkgelegenheid.

“Wel 5 a 600 banen”, roept het persbericht en de Volkskrant. Deze tekst die in geen enkele vorm onderbouwd kan worden wordt enkele dagen daarna door een medewerker van justitie ontkracht. Er blijkt namelijk een ander bewakingssysteem te komen waarbij één medewerker op honderd of meer gevangenen nodig is. In het oude systeem was dat een op vijftien.

Als iemand roept dat er vijfhonderd cellen komen, dat heb ik geen drs. voor mijn naam nodig om uit te rekenen dat daar maar tweehonderd man voor nodig zijn.

Er zal dus personeel van de Bijlmerbajes moeten afvloeien, terwijl de werknemers die overblijven zéér gemotiveerd zullen zijn en zonder twijfel de oversteek naar Zaanstad zullen maken.

Het is maar zeer de vraag of locale onderaannemers mee zullen delen.

Een telefonisch rondje langs Zaanse aannemers leert dat deze zelf zitten te springen om personeel dus “ Zaans” aannemen is er niet bij.

Kortom, als er al economische ‘spin-off’ zou zijn dan beperkt zich dat tot hogere snackbar omzetten in de directe omgeving van de bouwlocatie.

Selectieprocedure.

Schrijnend is verder de manier waarop het men te werk is gegaan bij het selecteren van de locatie, hetgeen volgens mij sowieso een pro-forma operatie was.

Negen mogelijke locaties zijn volgens de heren onderzocht, en het is opvallend met welk een verve de locatie Vijfhoek geschilderd wordt na zo’n korte tijd van voorbereiding.

‘Volmaakt’ volgens de heren en daarmee gaan ze volstrekt voorbij aan een werkelijk ideale plaats, als die er al zou zijn in Zaanstad.

De werkelijke beweegredenen om voor de Vijfhoek te kiezen zijn natuurlijk economische motieven. De juiste locatie is uiteraard bij de Hembrug als er toch een moet komen, en dat terrein dachten de ‘economen’ voor een zacht prijsje in handen te krijgen met het doel de terreinen met een flinke wist door te stoten aan projectontwikkelaars. Toen bleek dat Domeinen minstens de ‘marktprijs’ wilden hebben voor deze grond, was dat een streep door de rekening van de heren.

Desondanks worden de plannen om een uniek stuk natuur en een stel goed functionerende sportvelden en clubs te vernietigen doorgezet.

De suggestie die in een schrijven aan de bewoners van de Vijfhoek gewekt wordt dat justitie al akkoord zou zijn met de Vijfhoek als locatie is op zijn minst demagogisch, gezien officiële commentaren dat justitie de voorkeer geeft aan de Hembrug locatie. Logisch want het terrein is al in staatsbezit en wordt op dit moment ‘gereinigd’ van mosterdgas en wie weet wat voor andere gevaarlijke rommel.

Zaanstad ‘op de kaart’.

De pogingen van Vreeman Cs. om Zaanstad ‘op de kaart’ te krijgen nemen inmiddels groteske vormen aan. De grootste bajes van Nederland in Zaanstad zal immers alleen maar een negatieve uitstraling tot gevolg hebben.

Kent u een plaats waar een gevangenis een positieve naam voor de stad tot gevolg heeft gehad?

In tegendeel, want als ik Veenhuizen zeg, dan denkt u aan ‘drankrijders’ bij Breda denkt u aan ‘de drie’ Bij Haarlem aan ‘de koepel’ en bij Scheveningen de Joegoslavië tribunalen.

Kortom, Zaanstad komt ‘op de kaart’ maar niet op de manier zoals wij graag willen.

De Vijfhoek.

Wooncorporaties investeren tachtig tot honderd miljoen gulden in Zaanstads eerste grootschalige herstructureringsproject, met steun van de rijksoverheid middels een flink bedrag aan ISV gelden.

Door de onbezonnen plannen van Vreeman en Sanders staan beide corporaties op het punt zich te gaan herbezinnen op hun investeringen.

Indien de wooncorporaties een andere vorm gaan kiezen omdat het economisch niet mogelijk is kostbare woningen te exploiteren die uitkijken op zeven tot negen hectare gevangenisbeton, zullen niet alleen de bewoners van de Vijfhoek de dupe worden van deze kortzichtige voorstellen.

Het plan dat Zaandam-zuid de representatieve poort moet worden van Zaanstad zal een ongekende degeneratie ondergaan door een grote betonnen vlakte met metershoog prikkeldraad en torenhoge zoeklichten. Daar helpt geen luxe busbrug aan, zelfs geen brug van drie miljoen.

NIMBY.

Tijdens de werkgroep vergadering herstructureringsproject Vijfhoek van donderdag 18 januari jl. werden de aanwezigen ‘overvallen’ door twee ambtenaren van de gemeente Zaanstad.

Daags daarvoor hadden de bewoners van de Vijfhoek een pamfletje in de bus gekregen over de plannen van Vreeman en Sanders met betrekking tot de bajes. Klaarblijkelijk was het in de ogen van Vreeman-Sanders nodig enkele geruststellende woorden te spreken, zodat de bewoners van de Vijfhoek niet zouden overgaan tot onbezonnen acties.

Na drie minuten uitleg door de ‘voorlichters’ was het NIMBY woord al twee maal gevallen waarmee de bewoners van de Vijfhoek direct op het verdachtenbankje terecht kwamen.

Not In My Back Yard is een wet die de overheid mag toepassen als een gemeente of een deel van haar inwoners ongefundeerde, oneigenlijke en emotionele argumenten gebruikt om de bouw van een asielzoekerscentrum tegen te houden.

De vergadering voelde deze vroege introductie van het NIMBY plakkertje als voorzichtig gezegd onbeschoft, omdat de officiële kennisgeving van het Bajesplan nog geen vierentwintig uur oud was.

Inhoudelijke argumentatie om de Bajes ergens anders te bouwen werd ter vergadering aangevoerd. Het enige commentaar op deze gefundeerde argumentatie werd door de voorlichters afgedaan met: “dat moeten jullie dan maar inbrengen op de daarvoor geëigende momenten”. Als inderdaad een poging gedaan wordt van de NIMBY wetgeving gebruik te maken, dan is dit ontoelaatbaar.

Ten eerste worden de bewoners in het vakje gestopt van ondeskundige zeurkousen, en dat is gezien de jarenlange onderhandelingen in de bestaande werkgroepen van het herstructureringsproject Vijfhoek onjuist, en ten tweede wordt de NIMBY wet niet naar de geest van de wet toegepast.

De achterliggende reden is natuurlijk dat met de NIMBY wet achter de hand, de werkzaamheden binnen twee maanden kunnen beginnen.

De fractie zweep.

Als de fractiezweep van de coalitiepartijen knalt springen al hun raadsleden in de houding.

De ‘bewijzen’ van dit kuddegedrag zijn in veel van de notulen van het laatste jaar terug te vinden.

Zwakke teksten over ‘schoonheidsprijzen’ die niet verdient werden, waren aan de orde van de dag, maar een motie van wantrouwen heb ik nooit gezien.

Ten koste van alles moet deze regenboogcoalitie de finish halen, want tussentijdse herbezinning van de burgers zal catastrofale gevolgen hebben voor de zittende ‘macht’ en dat realiseert men zich heel goed.

Dissident kiesgedrag wordt niet getolereerd, en daarmee worden een aantal democratische beginsels ondergraven.

Immers, het raadslid is weliswaar door de partij op de kieslijst geplaatst, maar wordt op persoonlijke titel door de stemgerechtigden gekozen.

U allen dient naar eer en geweten uw kiezers te vertegenwoordigen in de gemeenteraad.

De kadaverdiscipline bij uw stemgedrag dat de wethouders en fractievoorzitters van u eisen begint vormen aan te nemen waar een ‘bananenrepubliek’ zich voor zou schamen.

Als een voorstel van B&W in tegenspraak is met uw geweten of de wensen van de inwoners van Zaanstad heeft u de plicht tegenover de kiezers om te voteren wat goed is voor Zaanstad en niet waar ‘de partij’ beter van kan worden.

Het is deze verantwoording die elk van u moet dragen en waarop u afgerekend zult worden bij de volgende verkiezingen.

Mocht u denken dat volgend jaar nog ver weg is en dat ‘men’ dan toch al lang al vergeten is dat u het was die dit absurde bajesplan mogelijk maakte dan zal ik u even uit de droom helpen. Wij zullen geen middel onbeproefd laten om tegen de tijd dat er verkiezingen komen héél Zaanstad kennis te laten nemen van uw stemgedrag in deze en andere cruciale zaken.

Referendum.

Het zwaarste ‘wettige’ middel waarover de inwoners van Zaanstad kunnen beschikken om deze voorgenomen aantasting van de Zaanstreek te voorkomen is een referendum.

Bij deze deel ik u mede dat inmiddels stappen zijn ondernomen om de eerste benodigde vijfhonderd handtekeningen aan het college aan te bieden.

Algemene beschouwing rond 5-Hoek bajes:

De landelijke overheid in casu justitie toont belangstelling (na lobby van het duo Vreeman-Sanders) voor het overplaatsen van de Bijlmerbajes naar Zaanstad.

Domeinen beschikt over een perfecte locatie (Hembrugterrein) maar Zaanstad heeft andere ideeën over gebruik van de grond.

Luxueuze woningbouw is een van de opties op deze ‘toplocatie’, waarvan de grond zwaar vervuild is met mosterdgas en wie weet wat voor andere levensgevaarlijke stoffen.

Als Zaanstad geen andere locatie aanbied gaat de landelijke overheid een bajes bouwen op het Hebrugterrein.

Zaanstad schrikt van deze ‘chantage’ want dat is een streep door de ambitieuze plannen van Vreeman-Sanders.

Er valt namelijk geen financieel voordeel te halen uit het voorstel van de rijksoverheid.

Er wordt een (geheim)onderzoek naar 9 beschikbare locaties in Zaanstad gestart, waarbij uiteindelijk gekozen wordt voor de vernietiging van het laatste stukje natuurgebied in Zaandam-zuid, en een prima functionerend sportcomplex. De bedoelde zone is een laatste buffer tussen een bestaand –te renoveren- industriegebied en een agressieve petrochemische industrie aan de ene kant en een woongebied (5-Hoek) wat de komende 15 jaar grootschalige herstructurering moet ondergaan, aan de andere kant.

De wooncorporaties ZVH en Saenwonen gaan in de komende periode een bedrag van tussen de 80 en 100 miljoen gulden investeren en een nieuwe wijk die de “Poort naar Zaanstad” moet gaan worden en een voorbeeld moet zijn voor alle komende (noodzakelijke) herstructureringen in Zaanstad.

Beide wooncorporaties zijn geschokt door de plannen van Vreeman-Sanders , en heroverwegen de investeringen die gedaan moeten worden omdat een huis tegenover een park nu een keer meer waard is als een huis tegenover een bajes.

Om de publieke opinie te manipuleren schakelt Vreeman zijn vrienden bij De Volkskrant in, omdat daar geen lastige en deskundige vragen over het beleid van zijn bestuur gesteld worden. Gebruik (of misbruik) van De Volkskrant is een beeld wat we eerder gezien hebben bij deze burgemeester. Zoals bekend hebben B&W van Zaanstad geen hoge pet op van de stadsredactie van de Zaanse editie van de VND, omdat deze redactie een uitermate kritische volger is van het zwalkende beleid van dit Zaanse bestuur.

Vreeman gebruikt in het door hem gedicteerde artikel uitsluitend oneigenlijke argumenten, waarbij “werkgelegenheid” voor de Zaanstreek het meest naar voren komt.

Opvallend is ook dat Vreeman en de door hem geselecteerde ambtenaren die het proces moeten begeleiden regelmatig gebruik maken van de NIMBY kreet.

Voor wie het niet weet, dit is een door de overheid ingestelde regel om te voorkomen dat steden of dorpen die een asielzoekerscentrum krijgen ‘toebedeeld’ een dergelijke voorziening kunnen weigeren.

(NIMBY staat voor Not In My Back Yard, wat zoveel wil zeggen als ; “niet in mijn achtertuin”.)

Vermoedelijk heeft de aanjager van het project (Vreeman) tegen de landelijke overheid gezegd: “Als het ‘volk’ protesteert gooien we er gewoon een NIMBY procedure tegenaan, dan kunnen we binnen twee maanden de zaak rond hebben”.

De locatie van het voormalige AI terrein nabij de pont is een goede plaats ALS er per sé een Bajes moet komen in Zaanstad, om de volgende redenen:

e- INDIEN er sprake ZOU zijn van toenamen van werkgelegenheid dan blijft die aanwas onverkort gehandhaafd.

f- De bevolking van Zaandam-zuid wordt niet beroofd van het laatste stukje groen dat er nog is.

Het is al door velen betoogd maar hier dan nog maar een keer wat argumenten op rij:

a- De aanwas van arbeidsplaatsen ( Vreeman noemt er 6 a 700) is gebaseerd op de huidige personeelsbezetting van de Bijlmerbajes en dus volkomen subjectief.

b- Vrijwel alle werknemers die op dit moment in dienst zijn bij de Bijlmerbajes zullen migreren naar de Zaanse locatie.

c- De krappe Zaanse arbeidsmarkt kan nooit soulaas bieden aan de –fictieve- behoefte zoals is voorgesteld door Vreeman.

d- Bij de behoefte aan –eventuele- werknemers kan niet geput worden uit de bestaande groep uitkeringsontvangers in Zaanstad, omdat deze als doelgroep totaal niet aansluit bij het beoogde opleidingsniveau van –toekomstige- werknemers.

e- Bewakingspersoneel wil over het algemeen niet te dicht ( in de zelfde woonplaats) bij hun werkplek wonen uit vrees voor bedreigingen en intimidaties.

f- De landelijke overheid bepaald wie toeleverancier mag zijn van de dagelijkse behoeftes als maaltijden etc. Voor iedereen die ooit met de landelijke overheid te maken heeft gehad als afnemer is één ding duidelijk. Ze gaan naar het goedkoopste adres, en al moet die leverancier dagelijks drie maaltijden uit Abacawalda komen brengen,…geen punt.

g- De overheid heeft haar eigen bouwmeesters en aannemers zodat er ook hier geen dubbeltje naar de gemeenschapskas zal vloeien.

Kortom mede Zaankanters, alweer worden we grootschalig in de maling genomen door dit gemeentebestuur.

Het wordt tijd dat we, net als in een echte stad, de kans krijgen ons uit te spreken in een referendum over deze zaak!

Door de toename van de berichtgeving over de mogelijke komst van een gevangenis in Zaandam zuid hebben wij besloten een apparte website te maken over deze directe begreiging voor de laaste stukjes groen in onze leefomgeving. U kunt de meest recente informatie nu vinden op: